O tym, jak ważna jest wentylacja pomieszczeń i oczyszczanie powietrza w walce z COVID-19

17 marca Federacja REHVA (Federation of European Heating, Ventilation and Air Conditioning Associations) zrzeszająca 120 000 projektantów HVAC, inżynierów instalacji sanitarnych, techników i ekspertów, opublikowała wytyczne odnośnie przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2 w miejscach pracy w oparciu o odpowiednie stosowanie systemów HVAC oraz instalacji wodno-kanalizacyjnych. Autorzy zaznaczają, że wskazówki te mogą ulegać aktualizacji, ponieważ warunki, w jakich zaraża koronawirus wywołujący COVID-19, nie są jeszcze dokładnie zbadane – całość należy traktować jako uzupełnienie ogólnych wytycznych odnośnie przygotowania miejsc pracy na czas pandemii, które 3 marca wystosowała Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).

Wskazane przez WHO mechanizmy rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 oznaczono ciemnoniebieskim kolorem. Na jasnoniebiesko natomiast wyróżnione są metody przenoszenia się patogenu SARS-CoV-1. Nie potwierdzono jak dotąd konkretnych przypadków zakażenia się nowym koronawirusem tą drogą, ale ze względów bezpieczeństwa nie należy jej wykluczać (grafika dzięki uprzejmości Francesco Franchimona).

Co nowego wiemy o SARS-CoV-2 i jak mogą nam pomóc oczyszczacze powietrza?

Podsumowując obecny stan wiedzy możemy wywnioskować, że najmniejsze cząsteczki wirusa poza możliwością przetrwania około 2-3 dni na różnych powierzchniach, mogą pozostać aktywne również w powietrzu i przemieszczać się kanałami systemów wentylacyjnych. Nie potwierdzono jak dotąd żadnego konkretnego przypadku zachorowania na COVID-19 poprzez zakażenie tą drogą, ale takie sytuacje miały miejsce w przypadku wirusa SARS-CoV-1 – oba patogeny wykazują wiele wspólnych cech i zachowań. Niepokojący jest również fakt, że nowy koronawirus został wykryty w wymazie z zanieczyszczeń osadzających się na powierzchniach kratek wywiewnych zamontowanych w pomieszczeniach, w których przebywają zarażeni pacjenci. Oznacza to, że zachowanie odległości 1-1,5 metra od innych osób, zalecane przez Główny Inspektorat Sanitarny, może nie być wystarczające w ramach przeciwdziałaniu przenoszenia się SARS-CoV-2.

W miejscach pracy wskazane jest zatem wdrożenie odpowiednich środków zapobiegawczych (sprawdzą się równie dobrze w Twoim domu – ostrożności nigdy za wiele):

  1. Zwiększenie wydajności systemów wentylacji – wymiana powietrza powinna przebiegać dłużej i efektywniej. Zaleca się włączanie instalacji wcześniej i wyłączanie później niż do tej pory, jednak najbardziej optymalnym rozwiązaniem może być pozostawienie pracujących na niższych obrotach wentylatorów nawet na cały czas nieobecności ludzi w budynku, zwłaszcza jeżeli mowa o systemach wentylacji wyciągowej z toalet.
  2. Stosowanie oczyszczaczy powietrza, które ma w tym przypadku efekt podobny do sprawnej wentylacji, ponieważ prowadzi do usunięcia niepożądanych cząsteczek zawieszonych w strefie oddychania. Należy przy tym pamiętać, żeby używać urządzeń wyposażonych w wysokiej klasy filtry HEPA lub oczyszczaczy wykorzystujących technologię elektrostatyczną. Ważne jest również odpowiednie ulokowanie urządzenia w strefie przebywania ludzi – powinno nam zależeć na oddychaniu wyłącznie świeżym powietrzem. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że na terenie Polski nietrudno o choroby układu oddechowego wskutek ekspozycji na pyły zawieszone, wirusy, bakterie, zarodniki grzybów, roztocza i inne alergeny. Dopóki zanieczyszczenia i składniki smogu trafiają na powierzchnie filtrów oczyszczaczy powietrza, zamiast do naszych płuc, mamy zwiększoną szansę na uniknięcie schorzeń, które w połączeniu z COVID-19 mogą doprowadzić do tragedii – przypadki śmiertelne i ciężkie dotyczą głównie osób cierpiących dodatkowo na współistniejące choroby przewlekłe.
  3. Otwieranie okien w budynkach, które nie są wyposażone w wentylację mechaniczną. W przypadku przepływu wymuszonego pracą wentylatorów, zaleca się częste przewietrzanie pomieszczeń, nawet kosztem komfortu termicznego – należy pamiętać, że zapobieganie rozwojowi pandemii jest w tej chwili sprawą najwyższej wagi.
  4. Unikanie mieszania strumieni powietrza nawiewnego i wywiewnego. Zaleca się tymczasowe wyłączenie urządzeń do recyrkulacji i odzysku ciepła, w których dochodzi do mieszania się strumieni powietrza wewnętrznego z zewnętrznym, ponieważ w pewnych warunkach może to doprowadzić do przedostania się niepożądanych cząsteczek z powrotem do budynku.
  5. Spłukiwanie toalety tylko przy zamkniętej pokrywie oraz niedopuszczanie do przesuszania się odpływów w podłogach i w urządzeniach sanitarnych poprzez zalewanie ich wodą co około 3 tygodnie – w zależności od klimatu. Uwagę mediów i opinii publicznej przykuwają obecnie dwie dominujące metody przenoszenia się wirusów pomiędzy ludźmi:
    • poprzez drobne cząsteczki, które emitowane są podczas kichania, kaszlu, a nawet mówienia,
    • poprzez kontakt z powierzchnią, która jest zainfekowana.

Środowisko naukowe przytacza jeszcze jedną możliwość, której nie można wykluczyć – jest to droga fekalno-ustna, która jest prawdopodobna ze względu na fakt, że patogen SARS-CoV-2 został wykryty w próbkach kału zarażonych osób.

Operowanie temperaturą i wilgotnością powietrza w budynkach nie ma w tym przypadku większego znaczenia, ponieważ warunki, na które podatny jest wirus są niedopuszczalne w pomieszczeniach, w których przebywają ludzie (temperatura powyżej 30 °C oraz wilgotność względna powyżej 80%). Czyszczenie kanałów wentylacyjnych i wymiana filtrów powinny zachodzić z tą samą częstotliwością, co do tej pory.

Pełną treść dokumentu REHVA, o którym mowa w tekście, można pobrać TUTAJ.

Natomiast wytyczne WHO dla szkół, miejsc pracy oraz instytucji TUTAJ.

Nie pozwól przypadkowi decydować o Twoim zdrowiu

Każdy z nas na pewno tęskni do czasów sprzed pandemii. To, jak szybko wrócimy do normalności, jest teraz zależne tylko od nas samych. Wirus SARS-CoV-2 wyrządził ludzkości wiele złego, ale możemy i powinniśmy wysunąć z tego odpowiednie wnioski. Dzięki akcjom społecznym wzrosła świadomość odnośnie tego, jak ważna w walce z przenoszeniem się chorób jest higiena osobista, jednak nawet najbardziej ostrożne osoby mogą być narażone na zakażenie, pomimo braku bezpośredniego kontaktu z innymi ludźmi. Pamiętajmy zatem, że efektywne wentylowanie pomieszczeń i oczyszczanie powietrza może być środkiem zapobiegawczym tak samo ważnym jak mycie rąk, niedotykanie twarzy oraz unikanie bezpośrednich kontaktów i zgromadzeń. Wiedza i determinacja zawsze pchały nas do przodu, dlatego nie możemy pozostawić niczego przypadkowi – wszyscy gramy do tej samej bramki.

Dbajcie o siebie,
Zespół Airdog